Badania laboratoryjne dostarczają ważnych informacji o stanie zdrowia pacjenta. Prawidłowa
diagnoza i właściwa decyzja terapeutyczna zależą, po części, od wiarygodności wyniku badania
laboratoryjnego.
Dla przedstawienia prawdziwego stanu zdrowia, poza wykonaniem zleconych badań w
laboratorium, równie istotną rolę ma wcześniejsze przygotowanie pacjenta do badań.
Przygotowanie do pobrania krwi

Na pobranie krwi do badań analitycznych należy zgłosić się:
•    na czczo (rano wypić szklankę przegotowanej wody)
•    po przespanej nocy
•    w godzinach porannych (7 – 10)
•    w miarę możliwości po odstawieniu leków i preparatów witaminowych (po konsultacji z
lekarzem)
•    w dniu poprzedzającym badanie należy ograniczyć wysiłek fizyczny, stosować normalną
mieszaną dietę oraz nie spożywać alkoholu

Na pobranie krwi do badań nie powinno się zgłaszać:
•    w okresie głodzenia lub przyjmowania obfitych posiłków
•    w okresie miesiączki
W niektórych przypadkach wykonywane są badania krwi po posiłku i po przyjętych lekach.
Badania takie wykonuje się wg wskazań lekarza.
Przygotowanie do pobrania moczu

POBIERANIE MOCZU NA POSIEW I BADANIE OGÓLNE  
Pobieranie moczu u dorosłych:
1.    Do badania należy pobrać pierwszy mocz poranny.
Mocz na posiew należy pobrać do sterylnego naczynia.
Mocz na badanie ogólne do pojemnika jednorazowego użytku.
2.    Przed pobraniem moczu należy dokładnie umyć ręce wodą i mydłem i wytrzeć je w czysty
ręcznik
3.    Przed oddaniem moczu należy dokładnie umyć wodą i mydłem okolice ujścia cewki
moczowej:
kobiety – okolice sromu od przodu w kierunku odbytu
mężczyźni – żołądź po odsunięciu napletka.
4.    Oddać mocz. Uwaga: pierwszą niewielką porcję należy oddać do toalety, w celu wypłukania
cewki moczowej z bakterii i nabłonków.
Kilka ml moczu przeznaczonego na posiew należy oddać do sterylnego naczynia.
Kilkadziesiąt mililitrów moczu (min. 10 ml nie więcej niż 50 ml) przeznaczonego na badanie
ogólne należy oddać do jednorazowego pojemnika. Końcową porcję moczu należy oddać do
muszli klozetowej.

Pobieranie moczu na posiew u niemowląt lub małych dzieci:

1.    Rozebrać dziecko od pasa w dół w ciepłym pomieszczeniu (najlepiej rano po karmieniu).
2.    Umyć dokładnie okolicę ujścia cewki moczowej
dziewczynki – okolice sromu od przodu w kierunku odbytu
chłopcy – żołądź po odsunięciu napletka.
3.    Unieść niemowlę w górę i masować mięśnie grzbietu.
wzdłuż kręgosłupa od góry ku dołowi. Z chwilą oddawania moczu podstawić
przygotowany pojemnik, przepuszczając pierwszą porcję moczu tak jak podano wyżej.
Uwaga: Moczu na posiew nie należy pobierać do przylepianych woreczków!
Próbkę moczu należy jak najszybciej dostarczyć do Laboratorium. Jeśli nie jest to możliwe,
zamknięty pojemnik przechowywać w lodówce do czasu dostarczenia do Laboratorium

ZBIÓRKA DOBOWA MOCZU
Zbiórkę dobową moczu przeprowadza się w okresie 24 godzin.
1.    W dniu rozpoczęcia zbiórki dobowej pierwszą poranną porcję moczu należy oddać do muszli
klozetowej.
2.    Każdą następną porcję oddanego moczu należy w całości przenieść do pojemnika
przeznaczonego do zbierania moczu. Należy zanotować godzinę rozpoczęcia zbiórki moczu.
3.    Pojemnik ze zbieranym moczem należy przechowywać w lodówce.
4.    Czynność zbierania każdej porcji moczu należy powtarzać aż do następnego dnia.
5.    Następnego dnia rano zakończyć zbiórkę moczu o godzinie, w której ją rozpoczęto (tj. jeśli
zbiórkę rozpoczęto o godz. 7.00 należy ją zakończyć następnego dnia o godz. 7.00).
6.    Po zakończeniu zbierania moczu należy dokładnie wymieszać całą zawartość pojemnika,
zmierzyć jej objętość a następnie odlać próbkę (około 50-100 ml) do jednorazowego pojemnika i
dostarczyć do laboratorium.
7.    Na kartce dołączonej do próbki należy koniecznie podać:
•    Dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki
•   Całkowitą objętość zebranego moczu
Jeśli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu, oddana w czasie dokonywanej zbiórki, nie
została przeniesiona do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu zbiórkę należy
przeprowadzić ponownie w innym dniu.
Pobieranie próbki kału

POBIERANIE KAŁU NA BADANIA MIKROBIOLOGICZNE I ANALITYCZNE
Do badania należy pobierać kał z kilku miejsc, szczególnie tych zawierających krew, śluz lub ropę.
Jeśli w stolcu widoczne są pasożyty należy oddzielić je od próbki kału, wypłukać wodą i przesłać w
oddzielnym pojemniku zawierającym niewielką ilość 0,85% NaCl lub wody.
1.    Przed oddaniem kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.
2.    Kał należy oddać do czystego naczynia (basen lub inny pojemnik przeznaczony do tego celu).
3.    Za pomocą łyżeczki pojemnika transportowego pobrać próbkę o wielkości zależnej od rodzaju
badania:
•    Do badań bakteriologicznych, mykologicznych i wirusologicznych – próbka wielkości orzecha
laskowego
•    Do badań parazytologicznych i badania ogólnego – próbka wielkości orzecha włoskiego

•    W przypadku kału płynnego do badania należy przesłać 2 – 3 ml.
Próbkę kału należy przesłać do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie od chwili pobrania.
Dopuszczalne jest przechowywanie próbki w temperaturze pokojowej do 2 godz., w czasie
dłuższym wyłącznie w temperaturze lodówki.
W przypadku posiewu w kierunku Campylobacter, jeśli nie jest możliwe natychmiastowe
przysłanie kału do laboratorium zaleca się przysłanie próbki w  wymazówce z podłożem
transportowym Stuarta.

Uwaga: Kał nie jest materiałem diagnostycznym do badania w kierunku owsików (Enterobius
vermicularis). Do badania w tym kierunku należy pobrać wycier z odbytu przy pomocy zestawu
pobranego z punktu pobrań lub zakupionego aptece.

POBIERANIE KAŁU NA BADANIE W KIERUNKU NOSICIELSTWA SALMONELLA I SHIGELLA
Próbki kału do badania w kierunku nosicielstwa Salmonella i Shigella należy zbierać w ciągu
trzech kolejnych dni. Przed rozpoczęciem zbiórki próbek należy zaopatrzyć się w punkcie pobrań
w 3 wymazówki z podłożem transportowym Stuarta.
1.    Przed oddaniem kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.
2.    Kał należy oddać do czystego, suchego naczynia (basen lub inny pojemnik przeznaczony do
tego celu).
3.    Za pomocą wymazówki należy pobrać próbkę kału i umieścić ją w podłożu transportowym.
4.    Próbki w podłożu transportowym należy przechowywać w temperaturze pokojowej.
5.    Na każdej próbce należy napisać datę i godzinę pobrania materiału.
Trzeciego dnia, tj. w dniu pobrania ostatniej próbki, w godzinach porannych należy dostarczyć
wszystkie próbki do laboratorium.

Pobieranie wymazu z gardła
1. Na pobranie wymazu z gardła należy zgłosić się na czczo lub minimum 3 godz. po spożyciu
posiłku.
2.    Przed zgłoszeniem się na badanie należy oczyścić zęby samą szczoteczką do zębów lub
szczoteczką i łagodną pastą do zębów.
3.    W dniu pobrania próbki wykluczone jest stosowanie płukanek, tabletek do ssania i innych
środków o działaniu miejscowym dezynfekującym.
Pobieranie plwociny na badanie bakteriologiczne
Próbkę plwociny należy pobrać w godzinach porannych.
2.    Przed odkrztuszeniem plwociny należy umyć zęby lub wyjąć protezę zębową oraz wypłukać
jamę ustną przegotowaną wodą.
3.    Wykrztusić plwocinę do jałowego pojemnika.
4.    Natychmiast zamknąć naczynie nie dotykając jego wewnętrznej powierzchni.
U chorych, którzy odksztuszają niewiele plwociny, po konsultacji z lekarzem można zastosować

fizjoterapię klatki piersiowej lub zastosować środki mukolityczne.
Próbkę należy dostarczyć do laboratorium w najkrótszym możliwym czasie, jednak nie dłuższym
niż 2 godziny.
Pobieranie wymazów z narządów płciowych
Pobieranie wymazów z narządów płciowych na badania mikrobiologiczne u kobiet wymaga
przerwania stosowania niektórych leków drogą dopochwową, irygacji pochwy oraz wstrzymania
się od kontaktów seksualnych na 48 h przed pobraniem materiału.
W przypadku wymazów z cewki moczowej pacjent nie może oddawać moczu przynajmniej jedną
godzinę przed pobraniem wymazu.